Przedsiębiorstwo energetyczne jest upoważnione do przeprowadzenia kontroli każdego podmiotu, który jest odbiorcą w rozumieniu Prawa energetycznego i co do którego można przypuszczać, że pobiera energię albo paliwa.  

Co mówią przepisy?

Kontroli może podlegać przede wszystkim odbiorca przedsiębiorstwa energetycznego, czyli podmiot, który otrzymuje bądź pobiera paliwa albo energię w oparciu o umowę z  tymże przedsiębiorstwem. Warto zwrócić uwagę, że Prawo energetyczne nie zastrzega, by taka umowa musiała być zawarta na piśmie, zatem mogą zdarzyć się umowy dorozumiane oraz takie, których treść orzekł w decyzji administracyjnej Prezes URE. Oprócz tego, nie ma znaczenia, czy kontrola jest przeprowadzana u odbiorcy w rozumieniu art. 3 pkt 13 Pr. en. czy też u odbiorcy końcowego, odbiorcy energii elektrycznej lub ciepła w gospodarstwie domowym albo u odbiorcy wrażliwego  (art. 3 pkt 13a-13d Pr. en.).

Trzeba pamiętać, że w myśl art. 6 Pr. en. kontrola możne zostać przeprowadzona nie tylko w związku z podejrzeniem nielegalnego poboru, lecz również podejrzeniem umożliwiania przez danego odbiorcę niezgodnego z prawem poboru innej osobie. Oprócz tego, kontrola o której mowa w art. 6 Pr. en. może dotyczyć tzw. „nie-odbiorców”, zwłaszcza osób podejrzanych o pobór energii elektrycznej lub gazu bez umowy.

Omawiany przez nas przepis ma bardzo duże znaczenie. Bez  uprawnień przewidzianych przez art. 6 Pr. en. do wejścia na nieruchomość danej osoby niezbędne byłoby uzyskanie zezwolenia sądu lub prokuratora na zasadach właściwych postępowaniu karnemu. Co prawda przedsiębiorstwo zamierzające skontrolować dany teren lub budynek mogłoby wejść tam bez stosownego zezwolenia, jednak musiałoby liczyć się z podważeniem ustaleń dokonanych podczas takiej nielegalnej kontroli.

Kogo w praktyce odwiedzają kontrolerzy?

Tytułem przykładu warto wskazać, że dostawca energii może dokonać kontroli np. u osoby, która ubiega się o zawarcie umowy kompleksowej, lecz pojawiło się podejrzenie, że już wcześniej rozpoczęła pobór bez zgody przedsiębiorstwa energetycznego. Skontrolowany może zostać również ten, kto już zawarł umowę, jednak pobiera energię lub paliwa w innym miejscu przyłączeniowym niż określone w umowie. Oczywiście nie można zapomnieć o uprawnieniu dostawcy energii do przeprowadzenia kontroli u osoby podejrzanej o samowolne przyłączenie się do sieci energetycznej. Kontrola ta jest związana z tzw. sankcyjnym wstrzymaniem dostaw energii i wypowiedzeniem umowy (o ile nie mamy do czynienia z poborem bezumownym).

Na zakończenie trzeba dodać, że do przeprowadzenia opisywanej przez nas kontroli są uprawnione wyłącznie te przedsiębiorstwa energetyczne, która przesyłają lub dystrybuują paliwa lub energię, przede wszystkim prąd elektryczny i gaz ziemny (art. 6 w zw. z 3 pkt 4-5 Pr. en.).